Doç. Dr. Duman’dan Dijital Telif Yasası yorumu: ‘Acil bir ihtiyaç… Yasasız geçen son 10 yılda medyamızın zararı en az 200 milyon dolar’

Doç. Dr. Duman’dan Dijital Telif Yasası yorumu: ‘Acil bir ihtiyaç… Yasasız geçen son 10 yılda medyamızın zararı en az 200 milyon dolar’

Güncelleme Tarihi: 

Oluşturulma Tarihi: Aralık 18, 2023 09:294dk okuma

Google’ın Kanada’da dijital yayıncılara 74 milyon dolar telif ödemesi yapacağının duyurulmasının ardından gözler Türkiye’ye çevrildi. Doç. Dr. Kenan Duman, “Google, 2022 yılında 60 milyar dolar net gelir elde etti. Böyle devasa bir şirketin gelirinin bir bölümünü içerik üreticilerine vermesi gerekli” diyerek Dijital Telif Yasası ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

Dijital dünyada son yıllarda yaşanan gelişmeler, içeriğin ve içerik üreticilerinin önemini hiç olmadığı kadar artırdı. Pek çok uzmana göre bu durum dijital telif haklarının korunmasını zorunlu kılıyor.

Son olarak Google’ın ‘Çevrim İçi Haber Yasası’ doğrultusunda, Kanada merkezli haber kuruluşları ve şirketlerine yıllık 74 milyon dolarlık ödeme yapmayı kabul etmesi, bu zorunluluğu bir kez daha gündeme taşıdı.

Türkiye’de de gözler Dijital Telif Yasası’na çevrilmiş durumda… Zira Google gibi birçok teknoloji devinin, ülkemizdeki medya kuruluşlarına telif ödemesi yapması için öncelikle bu yasal çerçevenin hayata geçirilmesi gerekiyor.

Peki Google ve diğer platformların telif ödemesi yapmaması medyamız için nasıl zararlara yol açıyor? Eğer yasa yürürlüğe girerse ne gibi artılar sağlayabilir?

İnternet yayıncılığı, gazetecilik ve medya çalışmaları alanında uzman akademisyen Doç. Dr. Kenan Duman, konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.

‘GOOGLE İLE BİTMEMELİ, SIRADA META VE X GİBİ PLATFORMLAR VAR’

Öncelikle Google ile olan sürecin nasıl ilerlediğiyle ilgili detaylar paylaşan İstanbul Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kenan Duman, “Yasaya baktığımızda platformların haber kuruluşlarına adil tazminat ödemesini sağlamak için bir pazarlık çerçevesi oluşturulduğu görülüyor. Platformları haber işletmeleriyle gönüllü ticari anlaşmalar yapmaya teşvik eden sistemin tarafları, bağımsız olarak adil anlaşmalara varamazlarsa, arabuluculuğun zorunlu olduğu pazarlık sürecine geçiliyor” dedi ve ekledi:

“Arabuluculuktan sonra taraflar hâlâ bir anlaşmaya varamazlarsa, taraflardan her biri nihai bir teklif sunuyor ve hakem heyeti iki tekliften birini seçiyor. Tabii bu süreç sadece Google ile de bitmemeli. Sırada Meta (Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın tepe şirketi) ve X (Twitter) gibi diğer platformlar var.”

 

Doç. Dr. Dumandan Dijital Telif Yasası yorumu: ‘Acil bir ihtiyaç... Yasasız geçen son 10 yılda medyamızın zararı en az 200 milyon dolar’


‘TIKLANMA BAŞI ODAKLI ADİL BİR SİSTEM OLUŞTURULMALI’

Özellikle çevrimiçi haber içeriğinden büyük gelir elde eden ve kullanıcı içeriği kaynaklı dezenformasyonla sürekli gündemde olan Meta’nın da benzer bir anlaşma yapmasının gerekli olduğunun altını çizen Doç. Dr. Duman, “Bu konu tüm ülkeler için büyük bir sorun olarak görülüyor. Zaten Avrupa Birliği ülkeleri de adımlar atıyor. Çok yakın zamanda Google’ın işi yokuşa sürmeden tüm ülkelerle şeffaf bir ödeme anlaşması planına geçmesi gerekli” dedi.

‘GOOGLE 2020’DE 60 MİLYAR DOLAR GELİR ELDE ETTİ, BUNU İÇERİK ÜRETİCİLERİ İLE PAYLAŞMALI’

Avrupa Birliği ile geçen yıllarda anlaşılan konuların muğlak olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Duman, “Daha net olarak tıklanma başı odaklı adil bir sistem oluşturulmalı. Google, 2022 yılında 60 milyar dolar net gelir elde etmiş. Böyle devasa bütçesi olan bir şirketin gelirinin önemli bir bölümünü mevcut kaynağı olan içerik üreticilerine vermesi gerekli…” ifadelerini kullandı.

‘EN AZ 15-20 MİLYON DOLAR PLATFORMLARIN CEBİNE KALIYOR’

Dijital Telif Yasası‘nın hukuken acil bir ihtiyaç olduğuna vurgu yapan Doç. Dr. Kenan Duman, “Dünyada en çok günlük tekil kullanıcı sayısına sahip siteler arasında çok sayıda Türk haber sitesi bulunuyor. Google’ın içeriğinin büyük bir bölümünü haberler oluşturuyor. Özellikle ülkemizde haber siteleri en çok ziyaret edilenler arasında en yukarıda yer alıyor” dedi.

“Tıklama rakamları bu kadar yüksek olan ülkemizde en az 15-20 milyon dolar gibi bir rakam her yıl platformların ceplerinde kalıyor” diyen Doç. Dr. Duman “Yasasız geçen son 10 yılda medya kuruluşlarımızın zararı en az 200 milyon dolar. 2027 yılında daha yüksek reklam bütçelerinin konuşulduğu bir ortamda sadece platformlardan gelmesi gereken rakam 50 milyon doların üzerine çıkar. Bu rakamın ülkemizdeki haber kuruluşlarına dağıtılması gerekli. Düzenlemesiz geçen her gün basın kuruluşlarımızın aleyhinedir” ifadelerini kullandı.

Doç. Dr. Dumandan Dijital Telif Yasası yorumu: ‘Acil bir ihtiyaç... Yasasız geçen son 10 yılda medyamızın zararı en az 200 milyon dolar’


‘YASAL DÜZENLEMELER HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR’ 

“Dijital telif yasasında dikkat edilmesi gereken en önemli konu platform sahiplerinin haber sitesi sahiplerine nasıl bir oranda ödeme yapacaklarıdır” diyen Doç. Dr. Duman, “Pazarda büyük bir tekel oluşturan bu platformlar rakipsiz görünüyor. Gazetecilerin bu kadar devasa platformlarla tek başlarına mücadele etme şansları yok.  Bu nedenle devletlerin yasal düzenlemelere gitmesi hayati önem taşıyor. Google ile görüşmeler olacağı son dönemde kamuoyunda da paylaşılıyor. Bu görüşmelerin ardından mutlaka yasal düzenleme şart” dedi.

‘ÜLKEMİZDE DE ORTA VADEDE KANADA GİBİ RAKAMLARA ULAŞILACAKTIR’

Kanada’nın Google ile yaptığı 74 milyon dolarlık anlaşmanın bu işin başlangıcı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Kenan Duman, “Kanada gibi ortalama 10-12 milyar dolarlık bir reklam pastasına sahip bir ülkede bu rakamlar konuşuluyor. Ülkemizde de orta vadede bu rakamlara ulaşılacaktır. Platformlar ile anlaşmalar ülkemizde de olursa haber kuruluşlarına can suyu olacaktır” dedi ve ekledi:

“Bu durum haber kuruluşlarının finansal sürdürülebilirliğine büyük katkı sağlar. Ayrıca haber kuruluşları daha fazla gelir alırsa daha kaliteli içerik için yatırımlar yapacaktır. Bu da daha çok istihdam ve daha güçlü bir basın anlamına gelir.”

Tübitak 2237 Afet Haberciliği ve Dezenformasyonla Mücadele Projemiz başarıyla tamamlandı.

Tübitak 2237-a Eğitim Etkinlikleri Destekleme Programı kapsamında “Afet Haberciliği ve Dezenformasyonla Mücadele” başlıklı peojenin amacı, iletişim alanında eğitim gören ön lisans, lisans, lisansüstü iletişim öğrencilerine ve araştırmacılarına afet haberciliği, dezenformasyon ve haber doğrulama konularında bilgi kazandırmaktır.

Proje kapsamında katılımcılara dört günlük günde altışar saat olmak üzere toplamda yirmi dört saatlik eğitim verilmiştir.
Bu eğitimler 4 ana başlıkta toplanmıştır;
– “Habercilik ve Dezenformasyon”
– “Hukuk etik ve siyaset”
– “Sosyal medya, görsellik ve psikoloji”
-“Haber doğrulama uygulamaları”

Proje kapsamında gerçekleşecek uygulamalarda ilgili akademisyenler eğitimlerini 45 dakikalık süre ile çevrimiçi olarak gerçekleştirilmiştir.

Düzenleme Kurulu:

Doç. Dr. Kenan Duman İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Doç. Dr. Korhan Mavnacıoğlu – İstanbul Medipol Üniversitesi-İletişim Fakültesi

Doç. Dr. İbrahim Sena Arvas-İstanbul Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Doç. Dr. Ayşegül Akaydın Aydın-İstanbul Aydın Üniversitesi– İletişim Fakültesi

Dr. Öğr. Üy. Orhan Faik- İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Etkinlik Bilim Kurulu

Prof. Dr. Oktay Bingöl-;İstanbul Arel Üniversitesi

Doç. Dr. Duygu Dumanlı Kürkçü İstanbul Arel Üniversitesi

Doç. Dr. İbrahim Sena Arvas-İstanbul Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Doç. Dr. Göksel Basmacı İstanbul Arel Üniversitesi– İletişim Fakültesi

Doç. Dr. Ayşegül Akaydın Aydın-İstanbul Aydın Üniversitesi– İletişim Fakültesi

Doç. Dr. Tamer Bayrak-Çanakkale 18 Mart Ünivesitesi-– İletişim Fakültesi

Dr. Öğr. Üy. Ahmet Serkan Okay-İstanbul Medipol Üniversitesi

 

Eğitim veren Akademisyenler, Prof. Dr. Murat Mengü – İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi, Prof. Dr. Recep Tayfun- Maltepe Üniversitesi-İletişim Fakültesi, Prof. Dr. Deniz Yengin, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi-– İletişim Fakültesi, Prof. Dr. Emre Şenol Durak-Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Doç. Dr. İbrahim Sena Arvas-İstanbul Üniversitesi – İletişim Fakültesi,  Doç. Dr. Göksel Basmacı İstanbul Arel Üniversitesi– İletişim Fakültesi, Doç. Dr. Ayşegül Akaydın Aydın-İstanbul Aydın Üniversitesi– İletişim Fakültesi, Doç. Dr. Tamer Bayrak-Çanakkale 18 Mart Üniversitesi-– İletişim Fakültesi, Doç. Dr. Korhan Mavnacıoğlu – İstanbul Medipol Üniversitesi-İletişim Fakültesi, Dr. Öğr. Üy. Orhan Faik- İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi, Doç. Dr. Begüm Aylin Önder İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Proje Koordinatörü: Dr. Öğr. Üy. Enes Dönmez İstanbul Arel Üniversitesi – İletişim Fakültesi

Proje Ekibi: Ar. Gör. Oktay Kara, Ar. Gör. Ömer Batuhan Akgüner, Ar. Gör. Musa Çelik

 

Tüm proje ekibime teşekkürü bir borç bilirim. Projenin iletişim ayağını oluşturan İf Tasarım Atölye ekibine de sonsuz teşekkürler.

Eğiticinin Eğitimi sertifikaları verildi

Arel Üniversitesi öğretim elemanları için İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa tarafından 50 saatlik eğiticinin eğitimi sertifika programı düzenlendi. Sertifika almaya hak kazananlar için Tepekent Kemal Gözükara yerleşkesinde sertifika töreni düzenlendi. İletişim Fakültesi’nden Doç. Dr. Kenan Duman, Doç. Dr. Güven Özdoyran, Doç. Dr. Göksel Basmacı. Doç. Dr. İnci Tarı, Dr. Öğr. Üy. Yasin Nar ve Dr. Öğr. Üy. Aslı Burcu Toku sertifika aldılar. Törende sertifikaları İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayhan Biber verdi.

Afet haberciliğine TÜBİTAK desteği Medya Linkleri

Afet haberciliğine TÜBİTAK desteği

https://t54.com.tr/haber/15096658/afet-haberciligine-tubitak-destegi

https://www.krttv.com.tr/afet-haberciligine-tubitak-destegi

https://www.dernekturk.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi

https://lchaber.com/guncel/afet-haberciligine-tubitak-destegi

https://www.aksamhaberleri.com.tr/haber/15099193/afet-haberciligine-tubitak-destegi

Afet haberciliğine TÜBİTAK desteği

https://sakaryamedyasi.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi-H1931125.htm

https://anadolumedyasi.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi-H1902531.htm

https://haberturkce.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi-H1902422.htm

https://sakaryahaberleri.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi.html

https://www.fisiltihaberleri.com/haber/doc-dr-kenan-dumana-afet-haberciligine-tubitak-destek-geldi-8840.html

https://www.marasposta.com/haberler-gundem/afet-haberciligine-tubitak-destegi-h87845.html

https://www.gozlemsakarya.com/afet-haberciligine-tubitak-destegi/24053/

Afet haberciliğine TÜBİTAK desteği