Hakkında
Toplumlar artan bir şekilde bilginin silah olarak kullanıldığı sürekli bir bilgi savaşı ortamında bulunmaktadır. Bu ortam internet ve sosyal medyanın artan kullanımı ve rant haberciliğinin dinamiklerinin ötesinde, başta devletler olmak üzere çok sayıda ulusal ve uluslararası aktörün, propaganda, kamu diplomasisi, algı yönetimi, stratejik iletişim, halka ilişkiler ve reklamcılık gibi planlı ve amaçlı faaliyetleriyle karmaşıklaşmakta, doğru haber ve bilgiye ihtiyaç duyanlara zorluklar yaratmaktadır.
Bu bağlamda İstanbul Arel Üniversitesi Uluslararası Stratejik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (Arel USAM) bilginin yanlış ve kötü amaçlı kullanımına karşı toplumsal dayanıklılığa katkı sağlama vizyonuyla “Yalan Haberle Mücadele: Kavrama ve Doğrulama” başlıklı bir sertifika programı düzenlemiştir. İstanbul Arel Üniversitesi kaynakları kullanılarak düzenlenen program, “Toplumsal Dayanıklılığı Artırma: Dezenformasyon ve Bilgi Harbi Faaliyetlerine Karşı Yenilikçi Yollar” başlığında NATO Kamu Diplomasi Bölümü çıkılan proje çağrısı kapsamında desteklenmektedir.
Ayrıca AELSAN’ın ana iştirakçisi olduğu Savunma Havacılık ve Uzay Teknolojileri Yazılım Elektronik Ticaret A.Ş. BİTES, Bizbize video konferans/webinar sistemi ile destek sağlamaktadır. Programın amaçları;
· Üniversite öğrencilerinin medya, propaganda, sahte haber, yalan/yanlış bilgi ve bilgi savaşı hakkında farkındalıklarını geliştirmek,
· Farklı bölgeler ve çeşitli kültürlerden gelen katılımcıları okudukları ve izledikleri içerikleri değerlendirebilme ve güvenilirlik konusunda doğru sonuçlara ulaşma becerileriyle donatmak,
· Öğrenciler arasında yalan/sahte haberleri anlama ve mücadele edebilmek için yaratıcı fikir ve projeler geliştirmelerini teşvik etmek,
· Program materyallerinin ve sosyal medya videolarının yaygınlaştırılması yoluyla sahte ve yalan haberler konusunda kamuoyunun farkındalığını artırmak,
· Sahte bilgiyle ulusal ve uluslararası boyuttaki mücadeleye katkıda bulunmaktır.
Proje kapsamında web sayfası açılmıştır. 12-26 Kasım tarihinde uygulanacak Sertifika Programı için başvuru esasları, iletişim bilgileri, faydalı linkler, ders/bilgi notları ve program çıktıları bu sayfada paylaşılacaktır.
Çevrimiçi olarak planlanan ve 100 Üniversite öğrencisinin (Lisans 3. ve 4. sınıflar, yüksek lisans öğrencileri) kabul edileceği Sertifika Programı hafta sonları beş gün olarak yapılacaktır. İki gün 10 oturumda alanında yetkin akademisyenler ve uzmanların konferans ve seminerleri planlanmıştır. Sonraki iki günde grup çalışmaları içinde örnek olaylar incelenecek, grup ödevleri kapsamında farkındalık yaratma videosu ve dijital eğitim aracı/kiti tasarlanması için ekip çalışmaları yapılacaktır. Programın beşinci günü grup ödevlerinin sunumu yapılacak, tasarlanan video ve dijital kitler değerlendirilecektir.
Sertifika programının tamamlanmasını takiben seçilen tasarımlar geliştirilerek proje sayfasında yayımlanacaktır.
Ekibimiz
Proje Yürütücüsü: Prof. Dr. Oktay Bingöl
Oktay Bingöl, Türk Silahlı Kuvvetleri’nden 2011 yılında tuğgeneral rütbesinde emekli olmuştur. Doktorasını uluslararası ilişkiler dalında yapmış ve aynı dalda Doçentliğini almıştır. İstanbul Arel Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler (İng.) öğretim üyesi ve Üniversitenin Uluslararası Stratejik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü olarak uluslararası ilişkiler, güvenlik, çatışma-barış konularında lisans ve lisansüstü dersler vermekte, akademik araştırmalar yapmaktadır. Oktay Bingöl Ankara’da konuşlu Merkez Strateji Enstitüsü Başkanlığını da yürütmektedir. Yazarın çalışma alanları kapsamında çeşitli kitapları, kitap bölümleri, uluslararası ve ulusal hakemli dergilerde makaleleri ve diğer yayınları bulunmaktadır. Editörleri arasında yer aldığı ve yazarlığını yaptığı; “Başarısız Devletler: Kavramlar, Neden ve Sonuçlar”, “Yeni Orta Doğu: Aktörler, Dinamikler ve Denge Arayışları”, “15 Temmuz Sonrası Türk Ordusu: Krizi ve Çıkış”, “Diplomaside Değişim: Kuramlar, Kavramlar ve Uygulamalar” kitapları Barış-Platin Yayınlarından; Afganistan’da Taliban Dönemi: Bölgesel-Küresel Bakış ve Türkiye Açısından İnceleme” kitabı Nobel Yayınlarından; “Güvenlik Çalışmaları-I: Kuramsal Yaklaşımlar”, “Güvenlik Çalışmaları-II: Güvenlik Sektörleri ve Sorunları” Hiper Yayın-Arel Üniversitesi Yayınları olarak çıkmıştır. Serinin devamı olan “Güvenlik Çalışmaları-III: Uluslararası Güvenlik Rejimleri ve Örgütler” ile yazarlığını yaptığı “Çatışma ve Barış: Kavramlar, Yaklaşımlar ve Uygulamalar” kitapları yayıma hazırlanmaktadır.
Koordinatör: Doç. Dr. Kenan Duman
Sakarya’nın Geyve ilçesinde doğdu. Geyve Lisesini bitirdi. Yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümünde tamamladı. Yüksek lisans ve doktora çalışmalarını İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde 2004-2013 yılları arasında tamamladı. 2004-2007 yılları arasında çeşitli kurumlarda muhabir, editör ve halkla ilişkiler uzmanı olarak çalıştı. 2007–2008 öğretim döneminde doktora araştırma projesini gerçekleştirmek için bir yıl İtalya Napoli Suor Orsola Benincasa Üniversite’sinde doktora öğrencisi olarak bulundu. Türkiye’ye döndükten sonra 2008–2009 döneminde Ajans Press kurumunda Gündem Editörü olarak görev yaptı. 2009-2015 yılları arasında Plato Meslek Yüksek Okulu’nda öğretim görevlisi olarak görev yaptı. 2015 yılında Arel Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak göreve başladı ve bu görevine devam etmektedir. Aynı zamanda danışman olarak Türkiye’nin önde gelen firmaları için web çözümleri, mobil uygulamalar, yazılımlar ve kampanyalar yönetmeye devam etmektedir. Oyunlaştırma, Sosyal Medya Yönetimi, Dijital Pazarlama, Google Adwords, SEO, Video Haberciliği, Televizyon Yayıncılığı, İnternet Haberciliği, Tablet Yayıncılığı alanlarında projeler oluşturmakta ve eğitimler vermektedir.
Araştırmacı: Doç. Dr. Ali Bilgin Varlık
Ali Bilgin VARLIK, 1983 yılında Kara Harp Okulundan, 1994’te Kara Harp Akademisinden mezun olmuştur. Muvazzaflık döneminde Kara Kuvvetleri’nin çeşitli birlik ve karargâhlarında görev yapmış, yurt dışında ABD, Irak, Belçika, Bosna-Hersek ve Afganistan’da muhtelif uluslararası karargâhlarda çalışmıştır. Türk Silahlı Kuvvetlerinden 2013 yılında Kurmay Albay rütbesinde emekli olmuştur. Yüksek lisanslarını işletme ve uluslararası ilişkiler, doktorasını uluslararası ilişkiler alanında yapmıştır. Güvenlik, savunma yönetimi, askerî tarih ve strateji, Orta Doğu konularında çalışmalar yapmakta, lisans ve lisansüstü dersleri vermektedir. Çalışma konuları kapsamında muhtelif akademik yayınları bulunmaktadır. Strateji, Harp ve Askerî Harekât Üzerine Dünya Klasikleri Öz İnceleme Dizini (2012) ve Millî Güvenlik ve Askerî Bilimler Akademik Dergisi’nin (2012-2015), Oktay Bingöl ile birlikte Güvenlik Çalışmaları (Cilt-I): Kuramsal Yaklaşımlar (2020), Güvenlik Çalışmaları (Cilt-II): Güvenlik Sektörleri ve Sorunları (2022) başlıklı kitabın editörlüğünü yapmıştır. VARLIK’ın The Middle East Files (SHAPE, 1999), Oktay BİNGÖL ile birlikte hazırladığı 15 Temmuz Sonrası Türk Ordusu, Kriz ve Çıkış (2017) ve Küreselleşme; Dönüştüren Bir Sürecin Analizi (2018) isimli kitapları yayımlanmıştır. İstanbul Arel Üniversitesi İİBF, Uluslararası İlişkiler (İngilizce) Bölümü öğretim üyeliği ve Merkez Strateji Enstitüsü Koordinatörlüğü görevlerini yürütmektedir.
Araştırmacı: Dr. Öğr. Üyesi Selma Şekercioğlu Bozacıoğlu
İstanbul Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü lisans, Marmara Üniversitesi AB Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler programı yüksek lisans mezuniyetinin ardından 2016 yılında İstanbul Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünde “Avrupa Birliği İklim Değişikliği Politikasının Oluşumu ve Sivil Toplum Örgütleri” başlıklı tezi ile doktorasını tamamlamıştır. Temel çalışma alanları AB politikaları, AB-Türkiye İlişkileri, İklim ve enerji politikaları, gıda güvenliği ile uluslararası ilişkiler olan Şekercioğlu Bozacıoğlu’nun alanında İngilizce ve Türkçe kitap bölümleri ile makaleleri bulunmaktadır. Ayrıca, yazarı olduğu “Civil Society Impact on the European Union Climate Change Policy” ile editörleri arasında yer aldığı “Diplomaside Değişim: Kuramlar, Kavramlar ve Uygulamalar” kitapları bulunmaktadır. İstanbul Arel Üniversitesi Uluslararası İlişkiler (İngilizce) bölümünde akademik çalışmalarına devam etmekte, lisans ve lisansüstü düzeylerde dersler vermekte ve Üniversitenin Uluslararası Stratejik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcılığını yürütmektedir.
Proje Asistanı: Arş. Görevlisi Ömer Batuhan Akgüner
Ömer Batuhan Akgüner; lisans eğitimini Ankara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü’nde 2017 yılında tamamlamıştır. Yüksek lisans eğitimini ise 2021 yılında, “Türkiye Siyasi Düşünce Dergiciliğinde Bir Uğrak: Birikim Dergisi Üzerine Bir İnceleme (1975-1980)” başlıklı tezi ile Ankara Üniversitesi, Gazetecilik Ana Bilim Dalı’nda tamamlamıştır. Şu anda Ankara Üniversitesi, Gazetecilik Ana Bilim Dalı’nda doktora eğitimine devam etmekte olan Akgüner; aynı zamanda İstanbul Arel Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır.
Proje Asistanı: Arş. Görevlisi Oktay Kara
Oktay Kara, Atatürk Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo Televizyon ve Sinema bölümünden 2015 yılında mezun oldu. Bir süre BirGün gazetesinde çalıştıktan sonra Kocaeli Üniversitesi, İletişim Bilimleri ana bilim dalında yüksek lisansa başladı. 2019 yılında yüksek lisansını bitirdi ve aynı yıl Ankara üniversitesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Ana bilim dalında doktora eğitimine başladı. Doktorası devam eden Kara, aynı zamanda Arel Üniversitesi İletişim Fakültesi, Yeni Medya ve İletişim Bölümünde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Toplumsal Cinsiyet ve Medya, Tüketim kültürü, Dijital Demokrasi gibi alanlarla ilgilenen Kara’nın Tüketim Kültürü Nesnesi Olarak “Beden” ve Tarihsel Değişimi ve Hegemonik Erkeklik İktidarının Her Yerdeliği: Kelebekler Ve Bizi Hatırla adlı makaleleri yayımlanmıştır.
FAYDALI LİNKLER
TBMM Raporu: Yalan Haber (Fake News) Kavramı: Seçili Ülkelerde Parlamento Çalışmaları ve Yasal Düzenlemeler
Dezenformasyon Yasası’ teklifi Meclis’te: Halkı yanıltıcı bilgi verene 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor
Doğrulama Kuruluşları
Teyit
Doğruluk Payı
Malumatfuruş
Dogrula.org.’dur
Bilim Kazanı
Günün Yalanları
Fact-Checking Turkey
Uluslararası Kuruluşlar
UNESCO Digital Library: Journalism, fake news & disinformation: handbook for journalism education and training
UN’s rights council adopts ‘fake news’ resolution, States urged to tackle hate speech
OSCE Report: Free media against disinformation and propaganda
EU and fighting disinformation: 10 ways the EU is fighting disinformation
Council of Europe-Information Disorder : Toward an interdisciplinary framework for research and policy making
NATO’s approach to countering disinformation: a focus on COVID-19
NATO Cyber defence
NATO Strategic Communications Centre of Excellence (NATO StratCom COE)
Countering information influence activities: A handbook for communicators